Category: संस्कृति

चेपाङ समुदायकाे परम्परागत धार्मिक तथा सांस्कृतिक जीवनमा नुवाङ्गीकाे महत्व त्यही हुन्छ, जुन महत्व ब्राह्मण-क्षेत्रीका लागि दशै, नेवारका लागि माेहनी, थारूका लागि माघी, राई-लिम्बु का लागि साकेला र तामाङ, गुरूङ, शेर्पा आदिका लागि ल्हाेसार ।

घरघरमा जिवित रहनुपर्ने संस्कृति राक्सिराङ गाउँपालिका परिसरमा पुगेपछि बुझ्न सकिन्छ, चेपाङ समुदायको सांस्कृतिक अवस्था ।

नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक समितिले यो जनैपूर्णिमा वा रक्षाबन्धन पर्व बिहीबार नै भएको प्रष्ट पारेको छ।

आज परम्पराअनुसार नागकाे पूजा गरी घरका मूलढोकामा नागको तस्बिर टाँसेर नागपञ्चमी पर्व मनाईंदै छ ।

नेवार समाजमा जन्मदेखि मृत्युपर्यन्त गहनाको महत्त्व रहन्छ। बच्चा जन्मेपछि हुने कुनैपनि कर्मकाण्डमा छोरा वा छोरी जो भएपनि बच्चालाई कुनै न कुनै प्रकारको गहना लगाइदिएको हुन्छ।

व्यक्ति तथा समाजका आआआफ्नै विशिष्ट समस्या रहेका हुन्छन् । ती समस्यासँग जुध्छन् वा हार्छन् । हजारौं वर्षदेखिको सभ्यताको विरासत बोकेर आएको नेवारलाई अरु कुरामा भन्दा बढी चिन्ता आफ्नो भाषा हो ।

आत्मावादीहरू आत्मालाई नित्य, अजर, अमर र अविनाशी मान्छन् । याे उनीहरूकाे बटमलाइन हाे । तर बाैद्धहरूका लागि यहाँ नित्य, अजर, अमर र अविनाशी भन्ने कुरा केही छैन । सबै कुरा परिवर्तनशील छ।

बज्रधरको मूर्ति दोलखामा पाइनुले ऐतिहासिक महत्व राख्दछ । यसले बज्रयानी बौद्ध धर्म काठमाडौं उपत्यकामा मात्रै नभएर दोलखामा पनि रहेको जानकारी दिन्छ ।

नेपालको नेवार समाजमा प्रचलित सिति नखःका सम्बन्धमा विश्व परिचित हुँदो हो, यसैलाई एउटा दिवस बनाएर विश्वव्यापी गर्ने थियो । वातावरणीय सरसफाईको महत्व नेवार समाजले हजारौं वर्षअघि नै बुझिसकेको र त्यसलाई संस्थागत गर्न सांस्कृतिक पर्वको रूपमा विकास गरेको बुझ्न सकिन्छ ।

नेपाल संवत्‌ र नेवार समुदायमा प्रचलित संस्कृति म्हपूजा बेग्लाबेग्लै हुन् भन्ने यथार्थ बुझाउन नसक्दा यो संवत्‌ निश्चित समुदायको हो भन्ने भ्रम भएर आम प्रचलनमा आउन सकेको छैन।