Skip to content
Menu
  • गृहपृष्ठ
  • समाचार
  • विचार
  • विपद
  • पर्यटन
  • संस्कृति
  • समाज
  • महिला
  • साहित्य
Menu

सैलुङमा घुमघाम

बसन्त महर्जन
June 29, 2021July 1, 2021
FacebookTweetLinkedIn

साना साना सयवटा डाँडाहरूको समूह एकै ठाउँमा हुनु उल्लेखनीय नहोला तर ती डाँडाहरूको प्राकृतिक सौन्दर्यताले भने यसलाई उल्लेख नगरी नहुने बनाइदिएको छ । प्राकृतिक रूपमा विछट्टै राम्रो, मनमोहक र चित्ताकर्षक यी डाँडाहरूको समूहले एउटै नाम पाएको छ– सैलुङ । सयवटा थुम्काहरू भएकै कारण यसले यो नाम पाएको हो । दोलखा जिल्लाको सदरमुकाम चरिकोटबाट दक्षिण–पश्चिम र रामेछाप जिल्लाको पश्चिम–उत्तरमा अवस्थित यो सैलुङ एउटा लेक हो र तीन हजार एक सय छयालीस मीटरको उचाइमा रहेको छ ।

पर्यटकलाई ध्यानमा राखेर विकास गरिएको आदिवासी पदमार्ग (इण्डिजिनियस पिपुल्स टै«ल) सैलुङ भएर जान्छ । तामाङ जातिको बाहुल्यता रहेको यो बाहुन, क्षेत्री, नेवार, शेर्पा आदि जातजातिहरूको पनि पुरानो बसोवास क्षेत्र हो । मुख्यतः तामाङ जातिको संस्कार संस्कृति एवं सामाजिक चालचलनको राम्रो अवलोकन तथा अध्ययन गर्न पाउने ठाउँ हो । अन्य जातिय समुदाय पनि कसरी मिलिजुली रहेका छन् भन्ने समाजशास्त्रीय दृष्टिले अध्ययन गर्न लायकको पनि ठाउँ हो । यसै भएर उक्त पदमार्ग भएर हिड्नेहरूका लागि सैलुङ एउटा राम्रो बिसौनी पनि बनेको छ । तर यसलाई पदमार्गको एउटा बिसौनीका रूपमा मात्र लिनु पूरा सैलुङलाई पटक्कै नबुझ्नु हो । यसलाई एउटा छुट्टै गन्तव्यका रूपमा पनि लिन सकिन्छ ।

सैलुङलाई नै गन्तव्य बनाएर फागुनदेखि असोजसम्म पर्यटकहरू आउने गरेको पाइन्छ । अरु बेला यो ठाउँ निकै चिसो र हिउँ जम्ने गर्दछ । काठमाडा, पुरानो बसपार्कबाट यस ठाउँसम्म पुग्न बस लाग्छ । सिन्धुपाल्चोकको मुडे–दोरम्बा हुँदै बनाइएको कच्ची सडकबाट सैलुङ पुगिन्छ । यसरी नै मुडेबाट तीन चार घण्टा लगाएर हिड्न पनि सकिन्छ । यहाँको अग्लो थुम्काबाट राति आकाश छ्याङ्ग खुलेको बेला काठमाडौंको झिलमिली देख्न सकिन्छ भने काठमाडौंकै केहीकेही ठाउँबाट पनि सैलुङको अग्लो थुम्कोलाई देख्न पाइन्छ । यसको अर्थ हो– यो काठमाडौंबाट टाढा छैन ।

सैलुङको हरियाली र नीलो आकास यत्तिकै राम्रो, त्यसमाथि उत्तरी दिशामा लहरै उभिएका हिमालहरू सगरमाथा, गौरीशंकर, गणेश, अन्नपूर्ण, माछापुच्छे्र सैलुङमा खेल्न आएको अनुभूति दिन्छ । यसरी नै दक्षिणमा महाभारतको श्रृंखलाको दृश्यावलोकन गर्न सकिन्छ । शहरी अस्तव्यस्त जीवन र कोलाहलबाट उन्मुक्ति पाउन नेपालमा थुप्रै ठाउँहरू उपयुक्त छन् । यस्तै आनन्दमय ठाउँमध्ये सैलुङ पनि हुनुको प्रमुख आधार यसको प्राकृतिक सौन्दर्य नै हो । मंसिर, पुस र माघ गरी तीन महिना यो क्षेत्र पूरै हिउँले ढाक्ने हुँदा चरिकोट लगायतका ठाउँबाट सेताम्मे देखिन्छ भने सक्नेहरू यसैलाई मौकाको रूपमा लिई घुुम्न आउने गरेका छन् । यस बेला यहाँ विशेष कार्यक्रम नै बनाएर पर्यटनको विकास गर्न नसकिने पनि होइन । यसरी नै यहाँ विभिन्न थरीका लालीगुराँसलगायत वनस्पतिहरू र डाँफेलगायत चराचुरुङ्गीहरू देख्न पाइन्छ ।

सैलुङ एउटा धार्मिक स्थल पनि हो । हिन्दू किम्बदन्तीअनुसार सैलुङका सय वटै थुम्काहरूमा कुनै बेला एक एक जना तपश्वी तपस्या गरेर बसेका थिए । तर कलियुग नजिकिंदै आउँदा तिनीहरू कलियुग नहेर्न भनी आ–आफ्दै थुम्कामा विलिन भएर गएका थिए । सैलुङको दक्षिण ओरालोमा महादेवस्थान रहेको छ । प्रत्येक वर्षको जनै पूर्णिमा र बाला चतुर्दशीका दिन यहाँ ठूलो मेला लाग्दछ । मेला भर्न टाढाटाढाबाट पनि हिन्दू धर्मावलम्बीहरू आइपुग्छन् । तामाङ झाँक्रीहरू पनि आफ्नो ढ्वाङ्ग्रो ठटाएर यहाँ सिद्धि प्राप्त गर्न आउँछन् । यसरी नै तामाङहरू पनि यस मेलामा सहभागी हुन आउने भएका कारण यो मेला के हिन्दू के बौद्ध, दुबै धर्मावलम्बीहरूको साझा स्थल बन्न पुगेको छ । यो क्षेत्र महायानी बौद्धहरुसँग पनि सम्वन्धित रहेको मानिने हुँदा यहाँ बौद्ध वातावरण पनि देख्न पाइन्छ । यस मन्दिर परिसरमा धर्मद्वार पनि रहेको छ, जहाँबाट छिर्न सके धर्म कमाएको र छिर्न नसक्नेले पाप गरेको भनी छुट्याउन पनि केटाकेटी तथा प्रौढहरू कै पनि भीड लाग्ने गर्दछ । सामान्य दिनहरूमा पनि भक्तजन यस मन्दिरमा दर्शनका लागि पुगिरहन्छन् । यसरी नै तामाङ झाँक्रीहरू पनि झाँक्री पहिरनमा समूहसहित ढ्वाङ्ग्रो ठोक्दै यहाँ आएको देख्न पाइन्छ ।

तर सैलुङमा पर्यटकीय पूर्वाधारहरू भने बनिसकेको छैन । वरिपरि गाउँका मान्छेहरूको पायक पर्ने भएका कारण हाल बजारको विकास हुन खोजिरहेको छ । बिजुलीबत्ती छैन । सोही बजारमा पकाउन लगाएर खान सकिन्छ भने अनुरोध गरेर राति बास पाउन पनि सकिन्छ । यसरी नै गाउँमा वासको बन्दोवस्त गरेरै भएपनि रात कटाउनु राम्रो हो किनभने विहानको सूर्योदय यहाँबाट हेर्दा सा¥है राम्रोसँग देखिन्छ । प्राकृतिक, साँस्कृतिक एवं धार्मिक दृष्टिले यो एउटा पर्यटकीय गन्तव्यका रूपमा विकास हुने संभावना रहेको ठाउँ हो र पर्यटकीय पूर्वाधारको अभावमा पनि पर्यटकहरू यहाँ आएको पाइनु सुखद् पक्ष हो ।

लेखकका बारेमा जानकारीका लागि : basantamaharjan.com.np

FacebookTweetLinkedIn

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

पछिल्ला सामग्री

  • किन राेकिएन बालविवाह ?
  • मानवअधिकार रक्षाको लडाइँ र गौतम बुद्धको शिक्षा
  • गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल र ‘मुंगेरीलाल की हसीन सपनेँ’
  • नेवार समाजमा छोरी
  • हानिकारक प्रशोधित खानाको लतमा नेपाली
  • एकै हैनन् नेपाल संवत् र म्हपूजा 
  • वातावरण मैत्री भनिएको वायो इनर्जीको प्रभाव नकारात्मकः प्रतिवेदन
  • सत्यमोहन जोशीसँगका सम्झना
  • रहेनन् शताब्दी पुरूष सत्यमाेहन जाेशी
  • दसैंमा पशुबलि

सम्पादक : अमिका राजथला
प्रकाशक : इन्साइट पब्लिकेशन प्रा.लि., काठमाडाैं, नेपाल
इमेलः newatimes@yahoo.com

©2023 NewaTimes